STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
Centrum
Medyczne Holisfera
Wstęp
Dbanie o bezpieczeństwo dzieci, ochrona przed wszelkimi formami krzywdzenia oraz szybkie reagowanie na podejrzenia naruszenia ich praw stanowią priorytet w Centrum Medycznym Holisfera. Niniejszy dokument określa mechanizmy i zasady postępowania w zakresie ochrony małoletnich korzystających z usług medycznych, a także realizację obowiązków wynikających z obowiązujących przepisów prawnych, w tym ustawy z dnia 28.07.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz innych aktów prawnych dotyczących ochrony małoletnich.
Podstawowe pojęcia
1. Personel – każda osoba zatrudniona w Centrum Medycznym Holisfera (w tym pracownicy medyczni, administracyjni, kontraktowi, wolontariusze, stażyści) zaangażowana w świadczenie usług medycznych oraz opiekę nad małoletnimi pacjentami.
2. Małoletni/Dziecko – każda osoba poniżej 18. roku życia.
3. Krzywdzenie dziecka – każde działanie lub zaniechanie, zarówno zamierzone, jak i niezamierzone, przez osobę dorosłą lub grupę osób, które może negatywnie wpływać na zdrowie, rozwój fizyczny lub psychospołeczny dziecka. Może ono przybrać formę:
- przemocy fizycznej,
- przemocy psychicznej,
- wykorzystywania seksualnego,
- zaniedbania.
4. Przemoc fizyczna – celowe użycie siły fizycznej, skutkujące szkodą dla zdrowia, życia, rozwoju lub godności dziecka (np. bicie, szarpanie, popychanie).
5. Przemoc psychiczna – działania lub zaniechania, takie jak ignorowanie potrzeb emocjonalnych, poniżanie, wyśmiewanie czy zastraszanie, które szkodzą dziecku.
6. Wykorzystywanie seksualne – angażowanie dziecka w aktywność seksualną, której dziecko nie jest w stanie w pełni zrozumieć ani na którą nie może świadomie wyrazić zgody, naruszające przepisy prawa i normy społeczne.
7. Zaniedbanie – brak zapewnienia dziecku odpowiednich warunków do zdrowego rozwoju, obejmujący niewywiązanie się z obowiązków w zakresie zdrowia, edukacji, emocjonalnego wsparcia, odżywiania oraz zapewnienia bezpiecznego środowiska.
Zasady weryfikacji personelu
1. Przed nawiązaniem współpracy z osobami mającymi bezpośredni kontakt z małoletnimi pacjentami, Zarząd Centrum Medycznego Holisfera realizuje obowiązki wynikające z art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.
2. Zarząd uzyskuje informacje, czy dana osoba figuruje w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, wobec których wydano postanowienie o wpisie.
3. Osoby ubiegające się o współpracę przedkładają Zarządowi Centrum informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w odpowiednich przepisach (rozdział XIX i XXV Kodeksu karnego, art. 189a, art. 207 Kodeksu karnego oraz ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii).
4. W przypadku współpracy z osobami posiadającymi obywatelstwo innego państwa, wymagane jest przedłożenie informacji z rejestru karnego kraju obywatelstwa.
5. Kandydaci, którzy zamieszkiwali w ciągu ostatnich 20 lat poza granicami RP, zobowiązani są do złożenia oświadczenia o krajach zamieszkania wraz z odpowiednimi danymi z rejestrów karnych tych państw.
6. W sytuacji, gdy prawo danego państwa nie przewiduje wydawania stosownej informacji, kandydat składa oświadczenie o braku karalności oraz potwierdzenie, że nie podlega zakazowi wykonywania działalności związanej z opieką nad dziećmi.
7. Wszelkie składane oświadczenia stanowią oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
8. Weryfikacja osoby odbywa się poprzez dokumentację uzyskanych informacji, która trafia do akt osobowych lub do odpowiedniej dokumentacji współpracy.
Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy personelem a dziećmi
Zawsze:
- Szanuj godność i prywatność dziecka, uwzględniając jego prawa.
- Podejmuj indywidualne działania dostosowane do potrzeb każdego dziecka.
- Utrzymuj profesjonalny i obiektywny kontakt.
- W rozmowie z małoletnim zwracaj się do niego po imieniu.
- Podczas kontaktu z małoletnim pacjentem przedstaw mu się i określ swoją rolę w placówce oraz przekaż mu informację o powodzie pobytu oraz podejmowanych działaniach.
- Udzielaj jasnych, adekwatnych do wieku dziecka wyjaśnień.
- Informuj dziecko w sposób zrozumiały o podejmowanych działaniach, zwłaszcza jeśli mają one wpływ na jego opiekę.
Nigdy:
- Nie stosuj poniżających, obraźliwych, upokarzających lub przemocowych zachowań.
- Nie przekraczaj granic fizycznej nietykalności dziecka (np. nie dotykaj niepotrzebnie w sposób niezwiązany z procedurą medyczną, nie obejmuj w sposób, który może być odebrany jako naruszenie ).
- Nie nawiązuj kontaktu z dziećmi poprzez prywatne media społecznościowe ani inne nieformalnie ustalone kanały.
- Unikaj sytuacji, które mogłyby być interpretowane jako przekraczanie granic relacji profesjonalnej (np. kontakty o charakterze intymnym).
- W czasie rozmowy z rodzicem/opiekunem pamiętaj o obecności dziecka i go nie ignoruj.
- Nie ograniczaj małoletniemu możliwości obecności rodzica/opiekuna w trakcie wizyty w centrum.
- Nie utrwalaj na potrzeby prywatne wizerunku lub głosu małoletniego.
- Zabronione jest proponowanie małoletniemu alkoholu i jakichkolwiek innych używek, a także używania ich w jego obecności.
Przemoc domowa
1. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz.U. z 2024 r. poz. 424 ze zm.), pod pojęciem przemocy domowej należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
c) powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
d) ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
2. Przez osobę doznającą przemocy domowej należy także rozumieć małoletniego będącego świadkiem przemocy domowej.
3. W sytuacji uzasadnionego podejrzenia, że przemoc w rodzinie dotyczy dziecka, należy wszcząć procedurę Niebieskie Karty (NK). Rozpoczęcie procedury NK następuje poprzez wypełnienie formularza Niebieska Karta–A
Interwencja w przypadku zagrożenia dobra dziecka
1. Podstawę interwencji cywilnej w sytuacji zagrożenia dobra dziecka stanowi art. 572 ustawy z 17.11.1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550).
2. Podjęcie interwencji cywilnej poprzez poinformowanie sądu opiekuńczego umożliwia rozpoczęcie przez sąd postępowania sprawdzającego i ewentualną ingerencję we władzę rodzicielską poprzez wydanie zarządzeń zabezpieczających dziecko i jego potrzeby.
3. Interwencję cywilną można podjąć korzystając z załącznika do niniejszego dokumentu.
Interwencja w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka
1. Podstawę interwencji karnej w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka stanowi art. 304 ustawy z 6.06.1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 2024 r. poz. 37) oraz art. 240 ustawy z 6.06.1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2024 r. poz. 17)
2. Złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa umożliwia rozpoczęcie postępowania karnego i podjęcie działań przez organy ścigania.
3. W sytuacji gdy podejrzenie popełnienia przestępstwa dotyczy osoby z personelu Centrum osoba odpowiedzialna za ochronę dziecka niezwłocznie informuje Członka Zarządu.
4. Interwencję karną w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa można podjąć korzystając z załącznika do niniejszego dokumentu.
Zasady podejmowania interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka oraz osoby odpowiedzialne za interwencję
1. Interwencja – działania mające na celu natychmiastowe zapewnienie dziecku bezpieczeństwa oraz zaprzestanie wszelkich form krzywdzenia.
2. Każdy pracownik, który zauważy lub podejrzewa krzywdzenie małoletniego pacjenta, ma obowiązek zgłoszenia tego faktu przedstawicielowi Zarządu.
3. Interwencja może przybierać następujące formy:
- Interwencja wewnętrzna – działania podejmowane w ramach Centrum Medycznego Holisfera, mające na celu udzielenie natychmiastowej pomocy dziecku i zabezpieczenie sytuacji.
- Interwencja zewnętrzna (prawna) – powiadomienie odpowiednich organów (np. policji, sądu opiekuńczego) w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa.
4. W sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka należy niezwłocznie wezwać służby ratunkowe pod numer 112.
5. Każda interwencja musi być udokumentowana na specjalnej karcie interwencyjnej, która stanowi część procedury ochrony małoletnich.
6. Członkowie Zarządu składają zawiadomienie o podejrzeniu krzywdzenia do odpowiednich instytucji w zależności od rodzaju zgłaszanej sprawy:
a) do prokuratury lub policji;
b) do właściwego sądu rodzinnego;
c) do przewodniczącego właściwego Zespołu Interdyscyplinarnego przesyłając formularz „Niebieska Karta – A”, przez co uruchamia procedurę w przypadku przemocy w rodzinie.
7. O obowiązku zgłoszenia przez Centrum podejrzenia krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji (organy ścigania, sąd opiekuńczy, Zespół Interdyscyplinarny) należy poinformować rodziców/opiekunów dziecka. Jeżeli poinformowanie rodzica/opiekuna dziecka jest sprzeczne z dobrem dziecka lub niemożliwe, odstępuje się od tego obowiązku.
8. Dalszy tok postępowania leży w kompetencjach instytucji wskazanych w podpunkcie 6.
9. Dokumentację związaną z procedurą interwencji umieszcza się w dokumentacji medycznej dziecka.
Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia
1. Osoba wyznaczona i odpowiedzialna za udzielenie wsparcia dziecku opracowuje indywidualny plan pomocy, dostosowany do sytuacji i potrzeb dziecka.
2. Plan wsparcia może obejmować działania realizowane wewnętrznie w Centrum Medycznym Holisfera oraz skierowanie do zewnętrznych specjalistów.
3. Realizacja planu wsparcia jest monitorowana, a jej przebieg dokumentowany w celu weryfikacji skuteczności podjętych działań.
Zasady ochrony wizerunku ucznia i danych osobowych małoletnich
1. Centrum Medyczne Holisfera, uznając prawo nieletniego do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku małoletniego, zapewnia najwyższe standardy ochrony danych osobowych małoletnich zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
2. Personelowi Centrum nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku ucznia (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu ucznia) na jej terenie bez pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego małoletniego.
3. W celu uzyskania zgody, o której mowa w punkcie 2, pracownik Centrum może skontaktować się z opiekunem małoletniego , by uzyskać zgodę na nieodpłatne wykorzystanie zarejestrowanego wizerunku ucznia i określić, w jakim kontekście będzie wykorzystywany, np. że umieszczony zostanie na platformie YouTube w celach promocyjnych lub na stronie internetowej Centrum (niniejsza zgoda obejmuje wszelkie formy publikacji, w szczególności plakaty reklamowe, ulotki, drukowane materiały promocyjne, reklamę w gazetach i czasopismach oraz w internecie itp.), lub ustalić procedurę uzyskania zgody. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do rodzica/opiekuna małoletniego – bez wiedzy i zgody tego opiekuna.
4. Upublicznienie przez personel Centrum wizerunku małoletniego utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego.
5. Jeżeli wizerunek małoletniego stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie wizerunku małoletniego nie jest wymagana.
Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych
1. Małoletni nie mają dostępu do infrastruktury sieciowej Centrum
2. Na terenie Centrum dziecko korzysta z Internetu za zgodą rodzica/opiekuna prawnego i na udostępnionym przez niego urządzeniu.
3. W przypadku podejrzenia skrzywdzenia dziecka z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, w tym za pomocą sieci Internet (korzystanie przez dziecko ze stron zawierających niebezpieczne treści, upublicznianie wizerunku dziecka w sposób krzywdzący lub ośmieszający go – cyberprzemoc) podejmuje się działania zgodnie z zapisami punktu 8.
Zasady przeglądu i aktualizacji Standardów Ochrony Małoletnich
1. Realizacja niniejszych standardów jest regularnie monitorowana przez wyznaczoną osobę.
2. Przynajmniej co dwa lata przeprowadza się ocenę standardów, aby upewnić się, że są one dostosowane do aktualnych potrzeb oraz obowiązujących przepisów.
3. Wnioski z oceny dokumentuje się, a w razie potrzeby wprowadza się modyfikacje do niniejszego dokumentu.
4. Ocena obejmuje także identyfikację potrzeb szkoleniowych personelu oraz małoletnich pacjentów w zakresie ochrony dzieci.
Przygotowanie personelu do stosowania standardów
1. Za przygotowanie personelu do wdrażania niniejszych standardów odpowiada osoba wyznaczona przez Zarząd Centrum Medycznego Holisfera.
2. Do jej zadań należy rozesłanie niniejszego dokumentu do wszystkich pracowników centrum.
3. Każdy pracownik składa pisemne oświadczenie o zapoznaniu się z dokumentem oraz zobowiązaniu do jego przestrzegania (wzór oświadczenia stanowi załącznik do procedury).
Udostępnianie Standardów Ochrony Małoletnich
1. Niniejszy dokument zostaje opublikowany na stronie internetowej Centrum Medycznego Holisfera (https://holisfera.rzeszow.pl/) oraz umieszczony w widocznym miejscu na terenie placówki.
2. Przygotowywana jest także wersja skrócona i przystosowana językowo do potrzeb małoletnich pacjentów, która jest udostępniana dzieciom i ich opiekunom.
Dokumentowanie i przechowywanie zgłoszonych incydentów
1. Każdy zgłoszony incydent lub zdarzenie zagrażające dobru małoletniego dokumentuje się na dedykowanej karcie interwencyjnej.
2. Rejestr interwencji wraz z kartami interwencyjnymi prowadzony jest w formie papierowej lub elektronicznej.
3. Dostęp do dokumentacji mają wyłącznie osoby upoważnione przez Zarząd Centrum Medycznego Holisfera, osoby odpowiedzialne za ochronę dzieci oraz za wdrażanie standardów.
Postanowienia końcowe
1. Niniejszy dokument wchodzi w życie z dniem jego ogłoszenia.
2. Wszelkie zmiany dokumentu wymagają formy pisemnej i zatwierdzenia przez Zarząd Centrum Medycznego Holisfera.
Uwagi:
1. Definicje krzywdzenia dziecka oraz wykorzystywania seksualnego oparte są na standardach Światowej Organizacji Zdrowia.
2. Dokument ma charakter wewnętrzny i jest udostępniany pracownikom Centrum Medycznego Holisfera oraz opiekunom małoletnich pacjentów.